Μελωδίες από τη Βόρεια Εύβοια, Τόμος 1 - Μάρκος Δραγούμης (2015)

Μελωδίες από τη Βόρεια Εύβοια

Τόμος 1

Μάρκος Φ. Δραγούμης

Αντιγραφή κειμένων: Κατερίνα Γεωργιάδου

Αντιγραφή μουσικής, επιμέλεια έκδοσης: Θανάσης Μωραΐτης

Παραγωγή – Έκδοση: Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών – Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο Μέλπως Μερλιέ

ISMN: 979-0-9013056-4-9

2015

Το 1962 ο απεσταλμένος της Εταιρίας Ευβοϊκών Σπουδών Δημήτρης Σέττας και οι απεσταλμένοι του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Αγλαΐα Αγιουτάντη, Γιάννης Άννινος και Μάρκος Δραγούμης, σε δύο ανεξάρτητες αποστολές, ηχογράφησαν 598 δείγματα σε 26 χωριά της Βόρειας Εύβοιας. Η αποστολή του ΜΛΑ έγινε σε δύο φάσεις. Στη δεύτερη συμμετείχε και ο Paul Collaer, ενώ τo 1967 o Σέττας ηχογράφησε ακόμα μερικά τραγούδια. Ο Μάρκος Δραγούμης κατέγραψε σε νότες μεγάλο μέρος αυτών των ηχογραφήσεων μέρος της οποίας περιλαμβάνεται στην έκδοση Μελωδίες από τη Βόρεια Εύβοια – Τόμος 1, εκδ. Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών – ΜουσικόΛαογραφικό Αρχείο Μέλπως Μερλιέ, 2015.

Η έκδοση, η οποία αποτελεί τον πρώτο τόμο, περιλαμβάνει 220 μουσικές καταγραφές 47 τραγουδιών σε τρίσημο ρυθμό, 92 σε επτάσημο, 36 σε δίσημο ή τετράσημο και 20 σε σύνθετο ρυθμό. Επίσης, περιλαμβάνονται 25 κάλαντα και αγέρμικα. Οι καταγραφές αφορούν τα χωριά: Άγιος Γεώργιος Λιχάδας, Άγιος Ιωάννης Ταξιάρχη, Αιδηψός, Αυγαριά, Βιστρίτσα Νέας Σινασού, Βουτάς, Γαλατσάδες, Γαλατσώνα, Γερακιού, Γιάλτρα, Γουργοβίτσα, Καμάρια, Καστανιώτισσα, Κοκκινομηλιά, Κρυονερίτης, Λιχάδα, Λουτρά Αιδηψού, Μηλιές, Μονοκαρυά, Πάνω Μονοκαρυά, Πευκί και Σήμια. Τέλος, στην έκδοση περιέχονται δύο δίσκοι με 74 ηχητικά δείγματα τα οποία αντιστοιχούν σε μουσικές καταγραφές της έκδοσης.

Λ.Π & Σ.Φ.

Οι καταγραφές των τραγουδιών της Χίου του Paul Le Flem

Paul Le Flem (1881-1984)

 Οι καταγραφές των τραγουδιών της Χίου του Paul Le Flem

Λ.Π & Σ.Φ

Ο Paul Le Flem (1881-1984) ήταν Γάλλος συνθέτης, ο οποίος αρχικά επηρεασμένος από την τροπικότητα των Debussy και Faure, χρησιμοποίησε ευρύτατα τις πεντατονικές κλίμακες και τις συγχορδίες  με τέταρτες. Μετά τα πρώτα του μαθήματα στο Παρίσι και στη Ρωσία θα ενταχθεί στην Schola Canturum (μέχρι το 1909) όπου θα μελετήσει συστηματικά σύνθεση με τον d’ Indy. Αυτή την περίοδο θα γράψει μερικά από τα πρώτα του σημαντικά έργα (σονάτα για βιολί, συμφωνία σε λα). Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο θα ασχοληθεί κυρίως με την διεύθυνση, την κριτική και τη διδασκαλία. Από το 1937, θα ασχοληθεί ξανά με τη σύνθεση γράφοντας αρχικά για το θέατρο. Από το 1958 θα επιστρέψει στη συμφωνικές φόρμες γράφοντας τις συμφωνίες 2, 3 και 4, ενώ από το 1975 η τύφλωση που υπέστη θα τον εμποδίσει να τελειώσει αρκετά έργα.[1]

Το 1903 κυκλοφορεί στη Γαλλία μια μουσική συλλογή με τίτλο Τραγούδια της Χίου. Η συλλογή περιλαμβάνει 114 τραγούδια και σκοπούς της Χίου που είχαν καταγραφεί στο πεντάγραμμο κατά τα έτη 1900-1902 από τον Paul Le Flem. Οι ηχογραφήσεις που χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές για τις παραπάνω καταγραφές είχαν γίνει από το Γάλλο γλωσσολόγο Hubert Pernot (1870-1946) ο οποίος είχε σταλεί στη Χίο από το γαλλικό υπουργείο παιδείας τα έτη 1898 και 1899. Ο ίδιος ανέλαβε την επιμέλεια της έκδοσης του 1903.

Στη συγκεκριμένη εκδοση βασίστηκε ο Maurice Ravel (1875-1937), ο οποίος εκδίδει το 1906 το έργο 5 Mélodies populaires grecques που γράφτηκε στα 1904-6. Στο έργο αυτό χρησιμοποίησε τέσσερα τραγούδια (Κάτω στον Άγιο Σίδερο, Γιαρούμπι γιαρούμπι, Ξύπνησε πετροπέρδικα, Άντζελος είσαι μάτια μου) από τις καταγραφές του Le Flem, το κείμενο των οποίων μετέφρασε ο Michel D. Calvocoressi (1877-1944). Το 1909, γράφει ένα ακόμα τραγούδι με τίτλο Tripatos και περιγραφή 6^me Chanson grecque de l'Ile de Chio. (Tirée du recueil de H. Pernot).

Ο Le Flem δεν ήταν εξοικειωμένος με τους ασύμμετρους ρυθμούς, την τροπικότητα και το ύφος της μουσικής της ανατολικής μεσογείου και προέβη σε μια σειρά από λάθη που προκάλεσαν σύγχυση σε διάφορους μετέπειτα μελετητές όπως ο Samuel Baud-Bovy που ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η καταγραφή του Le Flem... παραμορφώνει το ρυθμό του Τρίπατου».[2]  Δυστυχώς, οι κύλινδροι στους οποίους χαράχτηκαν οι ηχογραφήσεις του 1898 και 1899, ενώ φυλάσσονταν ως τα τέλη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην έδρα της Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, δεν έχουν βρεθεί μέχρι στιγμής και δεν μπορούμε να έχουμε ακριβή εικόνα για τα όποια λάθη του Le Flem. Μια πρώτη προσπάθεια διόρθωσης και απλούστευσης των καταγραφών (μέτρο, τονικές μεταφορές, οπλισμοί, κλπ), του Le Flem έγινε από τον Μάρκο Δραγούμη στην έκδοση του 2006 με τίτλο Δημοτικές μελωδίες από τη Χίο, Νέα γραφή απλουστευμένη και διορθωμένη υπό Μάρκου Φ. Δραγούμη. Την επιμέλεια των νοτών και των κειμένων ανέλαβε ο Θανάσης Μωραϊτης.

      Στην έκδοση περιέχονται 114 σκοποί. Από αυτούς 13 είναι οργανικοί (σόλο βιολί) και ηχογραφήθηκαν στη Χώρα ενώ οι υπόλοιποι 101 είναι τραγούδια που αφορούν ηχογραφήσεις γυναικών και ανδρών από 15 ως 98 χρονών, που έγιναν σε διάφορα μέρη της Χίου (Νένητα, Πυργί, Μεστά, Καλαμωτή, Αμάδες, Καμπιά, Μάρμαρο, Βίκι, Βολισσός, Ανάβατος, Κέραμος, Κοινή, Βροντάδος, Ελύμποι, Αυγώνυμα, Πιτυός, Άγιος Γεώργιος). Ανάμεσά τους βρίσκουμε χορούς (σκοποί του συρτού, του σμικτού, του δετού, του διπλού), νανουρίσματα, μοιρολόγια, τραγούδια του γάμου, της δουλειάς (χερόμυλου, αργαλειού, της περισυλλογής της μαστίχας, κλπ), κάλαντα, κλπ..

Ο Μάρκος Δραγούμης αναφέρει χαρακτηριστικά για την έκδοση:

«Ανάλογες παρατηρήσεις (με τον Samuel Baud-Bovy) έκανα κι εγώ κάθε φορά που φυλλομετρούσα το βιβλίο του Pernot. Αλλά επειδή έβλεπα πολλά σωστά μέσα στη συλλογή, και ότι τα λάθη δεν ήταν από εκείνα που δεν επιδέχονταν διόρθωση, αποφάσισα γύρω στο 1990 να αντιγράψω μια-μια και τις 114 μελωδίες, και στα σημεία που εύρισκα λάθη (με ειδοποιούσε γι' αυτά η πείρα που απέκτησα από την πολύχρονη τριβή μου με τη δημοτική μουσική), να τα διορθώνω. Στη διαδικασία διόρθωσης των καταγραφών του Le Flem κράτησα ανέπαφα τα τονικά ύψη και τροποποίησα τις χρονικές αξίες των φθόγγων μόνο όταν το απαιτούσε η προσωδία. Οι απειροελάχιστες προσθήκες φθόγγων, που έκανα στα κομμάτια αρ. 7 και αρ. 90 ήταν απαραίτητο να γίνουν, καθώς ήταν σαφώς επιβεβλημένες από τα συμφραζόμενα. Η μεταφορά (transposition) των μελωδιών (από τη σωστή μεν, αλλά δύσκολη θέση όπου τις άκουγε ο Le Flem), άλλοτε προς τα πάνω και άλλοτε προς τα κάτω, έγινε για να διευκολυνθεί ο αναγνώστης, αλλά και για να φαίνεται καθαρά ο χαρακτηριστικός τρόπος του κάθε παραδείγματος. Έτσι το αρ. 22, απαλλαγμένο από τις τρεις διέσεις, όχι μόνο διαβάζεται πιο εύκολα, αλλά μας επιτρέπει, χωρίς να ψάχνουμε, να βρίσκουμε αμέσως ότι ανήκει στον τρόπο του ρε. Μόνο 12 κομμάτια από τα 114 δεν χρειάστηκε να υποβληθούν στη διαδικασία της μεταφοράς. Και δύο (αρ. 10 και 111), ενώ έμειναν στη θέση τους, αλλάχθηκε ο οπλισμός τους, καθώς αυτός που υπήρχε δεν ήταν απαραίτητος, ή έπρεπε να τροποποιηθεί.»[3]

Τέλος, στη βιβλιογραφία της έκδοσης του 2006, περιέχεται το βιβλίο En pays turc. L'île de Chio (1903) του Pernot, το οποίο βρίσκεται εδώ (προσβάσιμο την 4/9/2014) από το οποίο παραθέτουμε ένα απόσπασμα καταγραφής:

Πηγές:

Pernot, Hubert – Le Flem, Paul, Δημοτικές μελωδίες από τη Χίο, Νέα γραφή απλουστευμένη και διορθωμένη υπό Μάρκου Φ. Δραγούμη, Φίλοι Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ, 2006

The New Grove Dictionary of Music and Musicians, second edition. Edited by Stenley Sadie, John Tyrell, London: Macmillian, New York 2001, 29 volumes.

Hubert Pernot, En pays turc: L'île de Chio, J. Maisonneuve, Libraire- Editeur, Paris, 1903

---

[1] The New Grove Dictionary of Music and Musicians, second edition. Edited by Stenley Sadie, John Tyrell, London:Macmillian, New Yorke 2001, 29 volumes, λήμμα Paul Le Flem

[2] Samuel Baud-Bovy, Στο: Pernot, Hubert – Le Flem, Paul, Δημοτικές μελωδίες από τη Χίο, Νέα γραφή απλουστευμένη και διορθωμένη υπό Μάρκου Φ. Δραγούμη, Φίλοι Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ, 2006, σ. 9

[3] Μάρκος Δραγούμης, Στο: Pernot, Hubert – Le Flem, Paul, Δημοτικές μελωδίες από τη Χίο, Νέα γραφή απλουστευμένη και διορθωμένη υπό Μάρκου Φ. Δραγούμη, Φίλοι Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ, 2006, σ. 9

Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο Μέλπως Μερλιέ

Ιστοσελίδα Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ

Tο Mουσικό Λαογραφικό Aρχείο (M.Λ.A.) ιδρύθηκε το 1930 από την Mέλπω Mερλιέ (1889-1979). Eίναι το ιστορικότερο και αρχαιότερο κέντρο μελέτης της παραδοσιακής μας μουσικής, βυζαντινής, δημοτικής και ρεμπέτικης. Aπό τότε ώς σήμερα, κυρίως χάρη στην έρευνα της Mέλπως Mερλιέ, αλλά και επιφανών συνεργατών της (Nίκος Σκαλκώτας, Πέτρος Πετρίδης, Γιώργος Πονηρίδης, Nικόλαος Xρυσοχοΐδης, Aγλαΐα Aγιουτάντη, Δέσποινα Mαζαράκη, Samuel Baud-Bovy) συγκεντρώθηκε μοναδικό υλικό ανεκτίμητης αξίας, στο οποίο περιλαμβάνονται: 

• Αδημοσίευτα Χειρόγραφα και Έγγραφα
• Δισκοθήκη και Οργανοθήκη
• Βιβλιοθήκη
• Εκδόσεις Βιβλίων
• Εκδόσεις Δίσκων και CD

O σημερινός υπεύθυνος του M.Λ.A. Mάρκος Φ. Δραγούμης, πλαισιωμένος από τον εκλεκτό συνεργάτη Θανάση Mωραΐτη αλλά και φίλους που προσφέρουν εθελοντική εργασία, φροντίζει και εμπλουτίζει με νέο υλικό το αρχείο του M.Λ.A.

Aπό το 1975 ώς σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 50 αποστολές σε διάφορα μέρη της Eλλάδας, όπου ηχογραφήθηκαν πολλά τραγούδια, με άγνωστους στο ευρύ κοινό τραγουδιστές και μουσικούς του κάθε τόπου, με σκοπό αφ' ενός τη μελέτη της μουσικής-γλωσσολογικής-λαογραφικής ιδιαιτερότητας της συγκεκριμένης περιοχής και αφ' ετέρου την έρευνα σε σχέση με την επίδραση που υφίστανται ή ασκούν στις μουσικές των άλλων περιοχών, τόσο της Eλλάδας όσο και των γειτονικών λαών.

Υπεύθυνοι

Μάρκος Δραγούμης

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1934. Το 1953 αποφοίτησε από το Γυμνάσιο του Κολλεγίου Αθηνών έχοντας παρακολουθήσει το κατ’ επιλογήν μάθημα της Ιστορίας της μουσικής που δίδασκε ο μουσικολόγος Μίνως Δούνιας. Τον ίδιο χρόνο πέτυχε στις εισιτήριες εξετάσεις της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα έγινε δεκτός στη Μέση Σχολή Πιάνου του Ωδείου Αθηνών (τάξη Τάσης Φίλτσου).

Το 1956 εγκατέλειψε τα Νομικά υπέρ του πιάνου, αλλά όταν κατατάχθηκε στο Ναυτικό (1957) αναγκάστηκε να εγκαταλείψει και το πιάνο (είχε ήδη προαχθεί στην Ανωτέρα Σχολή) υπέρ των Ανώτερων θεωρητικών, που τα σπούδασε στο Ελληνικόν Ωδείο με τον συνθέτη Ι. Α. Παπαϊωάννου. Παράλληλα μελέτησε Βυζαντινή Μουσική με τον Ι. Μαργαζιώτη στο Ωδείον Πειραιώς και παρακολούθησε για δύο χρόνια τη Σχολή Παραδοσιακής Μουσικής του  Σίμωνα Καρά (1958-1960). Αφού πήρε τα διπλώματά του στην Αρμονία (1960), τη  Βυζαντινή Μουσική (1961) και την Αντίστιξη - Φούγκα (1962), κέρδισε μια υποτροφία από το Βρεταννικό Συμβούλιο για μεταπτυχιακές σπουδές μουσικολογίας με τον Egon Wellesz στο Πανεπιστήμιο Lincoln της  Οξφόρδης.

Επιστρέφοντας το 1964 από την Αγγλία διορίστηκε καθηγητής μουσικής και υπεύθυνος του μουσικού τμήματος του Γυμνασίου-Λυκείου του Κολλεγίου Αθηνών, θέση από όπου απεχώρησε το 1988.

Από το 1970 ώς το 2003 δίδαξε Γενική Ιστορία της Μουσικής στο Ωδείο Αθηνών κι από το 1975 είναι υπεύθυνος του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, που ίδρυσε η Μέλπω Μερλιέ το 1930 κι όπου ο ίδιος ήταν στέλεχος από το 1960.

Έχει ηχογραφήσει εκατοντάδες δημοτικά τραγούδια ιδίως στα Ελληνικά νησιά κι έχει συμμετάσχει σε διεθνή μουσικολογικά συνέδρια. Περιστασιακά δίδαξε σε σεμινάρια που οργάνωσαν η ΧΕΝ, το Κολλέγιο Αγίας Παρασκευής και η Eταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας.

Έκανε διαλέξεις στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, και άλλες ελληνικές πόλεις, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και πανεπιστήμια του εξωτερικού (Οξφόρδη, Harvard, Κοπεγχάγη). Επίσης συνεργάστηκε με την Ελληνική Ραδιοφωνία και ιδιαίτερα με το Τρίτο Πρόγραμμα.

Στις 30/12/1991 η Ακαδημία Αθηνών –μετά από πρόταση του μέλους της και συνθέτη Μενέλαου Παλλάντιου– του απένειμε βραβείο για την εν γένει προσφορά του στη μουσική ζωή του τόπου.

Υπήρξε μέλος σε Διοικητικά Συμβούλια Καλλιτεχνικών Σωματείων και εκπρόσωπος της χώρας μας στο Διεθνές Συμβούλιο για την Παραδοσιακή μουσική (1986-1993).

Έχει δημοσιεύσει τα βιβλία: 45 Τραγούδια του τόπου μας (1977), 85 Δημοτικές Μελωδίες  από τα κατάλοιπα του Νικολάου Φαρδύ (1991), Η Μουσική Παράδοση της Ζακυνθινής Εκκλησίας (2000), τη συλλογή μελετών Η Παραδοσιακή μας μουσική. Δάσκαλοι – Ερευνητές – Δημιουργοί (2003) και τις Δημοτικές μελωδίες από τη Χίο των Hubert Pernot – Paul Le Flem σε νέα γραφή απλουστευμένη και διορθωμένη (2006), τρεις ποιητικές συλλογές, καθώς και άλλα άρθρα (ιδίως για την παραδοσιακή μας μουσική, αλλά και για τον Berlioz και άλλα θέματα δυτικής μουσικής) σε επιστημονικά περιοδικά, εγκυκλοπαίδειες κτλ.

Μετέφρασε την Ιστορία της Δυτικής Μουσικής του Headington που κυκλοφόρησε το 1994 από τις εκδόσεις Gutenberg. Eπίσης έχει ασχοληθεί με την μουσική επιμέλεια και έκδοση δίσκων παραδοσιακής δημοτικής μουσικής σε συνεργασία με τον Θανάση Μωραΐτη.

Το μικρό συνθετικό του έργο περιλαμβάνειτρεις κύκλους τραγουδιών σε στίχους Νάνου Βαλαωρίτη, Ανδρέα Εμπειρίκου και Βασίλη Μοσκόβη, καθώς και σκηνική μουσική για τις τραγωδίες του Σοφοκλή Αίας και Φιλοκτήτης.

Θανάσης  Μωραΐτης

 

Γεννήθηκε στα Βάγια, χωριό κοντά στη Θήβα. Σπούδασε: Πολιτικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, φωνητική και ορθοφωνία με την Πόπη Πετριόλι-Φωτοπούλου, βυζαντινή μουσική με τον Καθηγητή και Πρωτοψάλτη της Μητρόπολης Αθηνών Σπύρο Περιστέρη. Έψαλλε δε, κοντά του, από το 1983 ώς το 1993, ως μέλος της χορωδίας της Μητρόπολης Αθηνών. Αυτοδίδακτος στην ευρωπαϊκή μουσική.

Από το 1984 ώς το 1989 συνεργάστηκε με τον Μίκη Θεοδωράκη, συμμετέχοντας στις συναυλίες του στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και στις δισκογραφικές εργασίες του: Διόνυσος (μουσική και στίχοι Μίκη Θεοδωράκη, πρώτη παραγωγή του Σείριου του Μάνου Χατζιδάκι, ΕΜΙ,1985· επανέκδοση σε cd από τη ΜΙΝΟΣ-ΕΜΙ, 1995), Mikis Theodorakis all time greatest hits – 77 songs performed in his world tour 1986-87 (CBS, 1986), Tα πρόσωπα του ήλιου (ποίηση Διονύση Καρατζά, Ιουλιανός-CBS, 1987), Μνήμη της πέτρας (στίχοι Μιχάλη Μπουρμπούλη, Ιουλιανός-CBS, 1987), 30 χρόνια Μίκης Θεοδωράκης (WEA, 1989).

To 1988 συνεργάστηκε για την ηχογράφηση του δίσκου Lieder με τη Γερμανίδα τραγουδίστρια – ηθοποιό, Gisela May (Ariola-BMG· επανέκδοση σε cd και πρώτη κυκλοφορία στην Ελλάδα το 2003 από την Protasis).

Την ίδια χρονιά ηχογράφησε τον πρώτο διπλό δίσκο με ανέκδοτα Αρβανίτικα τραγούδια (Ιουλιανός-CBS, 1988· επανέκδοση σε cd από την FM Records, 1995 και 2002), με τη συνεργασία του Δημήτρη Λέκκα.

Aπό το 1992 συνεργάζεται με τον Μάρκο Δραγούμη στο Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο Μέλπως Μερλιέ (Μ.Λ.Α.) του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, σε μουσικολογικά θέματα που έχουν σχέση με τη δημοτική και βυζαντινή μουσική. Μαζί με τον Μάρκο Δραγούμη έχει επιμεληθεί την έκδοση cd’s με αυθεντικές ηχογραφήσεις του 1930 από το αρχειακό υλικό του Μ.Λ.Α.

Το 1996 κυκλοφόρησε το διπλό cd στο οποίο τραγουδάει 26 ανέκδοτα λαϊκά τραγούδια του Δημήτρη Ατραΐδη, ενορχήστρωση: Γιάννης Ιωάννου (ΛΥΡΑ).

Συμμετέχει στο διπλό cd που εξέδωσε η Δόμνα Σαμίου με τίτλο Τα πασχαλιάτικα (1998).

Το 1999 κυκλοφόρησε το δεύτερο cd με ανέκδοτα αρβανίτικα τραγούδια από την Κάτω Ιταλία και την Ελλάδα με τίτλο Τριαντάφυλλο του βράχου, με τη συνεργασία των Δημήτρη Λέκκα και Νίκου Γράψα(MBI-HRONOS).

Το 1997 δημιούργησε το μικρό μουσικό σύνολο Μπουκουράνα, ένα κουιντέτο κλασικών οργάνων με το οποίο παρουσίασε έργα έντεχνης ελληνικής μουσικής σε όλη την Ελλάδα. Πρώτη δισκογραφική έκδοση με αυτό το σύνολο το cd που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2001 με τίτλο Μέσα απ’ των άστρων τα κλαδιά, όπου τραγουδάει έργα και τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι με μουσική επεξεργασία του Δημήτρη Λέκκα (FM Records). Τον Μάρτιο του 2002 κυκλοφόρησε το 2ο cd με έργα και τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι με μουσική επεξεργασία του Δημήτρη Λέκκα με τίτλο Φεγγάρια μου παλιά, καινούργια μου πουλιά (FM Records).

Το 2002 επιμελήθηκε την παραγωγή του cd Καταμεσιός στη θάλασσα – Τραγούδια της Σαμοθράκης στο οποίο συμμετέχει τραγουδώντας ανέκδοτες καταγραφές του Νικολάου Φαρδύ και του Μάρκου Δραγούμη μαζί με τους Χρόνη Αηδονίδη, Δόμνα Σαμίου, Κατερίνα Παπαδοπούλου (Επιμέλεια ορχήστρας: Σωκράτης Σινόπουλος, Λέσχη του Δίσκου, 2002 ).

Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς εξέδωσε κατόπιν 20χρονης έρευνας το βιβλίο Ανθολογία αρβανίτικων τραγουδιών της Ελλάδας όπου καταγράφονται σε νότες 152 τραγούδια με ιστορικές, γλωσσολογικές, μουσικολογικές, προσωδιακές και μετρικές αναλύσεις. Θεωρητικά προλεγόμενα – μουσικολογική ανάλυση: Δημήτρης Λέκκας. Η έκδοση συνοδεύεται από cd στο οποίο ακούγονται επιτόπιες ηχογραφήσεις όλων των τραγουδιών (Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, 2002).

Τον Απρίλιο 2003 κυκλοφόρησε το cd Οίμοι, φως του κόσμου στο οποίο ψάλλει Ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας μαζί με τον πρωτοψάλτη Σπύρο Παυλάκη και την ηθοποιό Λυδία Κονιόρδου (Protasis).

Έχει συνεργαστεί σε συναυλίες με τους συνθέτες: Μίκη Θεοδωράκη, Μάνο Χατζιδάκι, Ηλία Ανδριόπουλο, Νότη Μαυρουδή, Σταύρο Κουγιουμτζή, Χρήστο Λεοντή, Δημήτρη Λέκκα, Γιάννη Μαρκόπουλο και τους Mode Plagal.

Έχει συνθέσει έργα συμφωνικής μουσικής (σε ποίηση Κώστα Καρυωτάκη και Κωνσταντίνου Καβάφη), χορωδιακά, μία Θεία Λειτουργία (Missa Graeca) για μεικτή χορωδία, σολίστ και αφηγητή, ορχηστρικά, ένα κοντσέρτο για κιθάρα, 20 νανουρίσματα, τραγούδια κ.ά..

Τον Οκτώβριο 2005 ηχογραφήθηκαν 16 νανουρίσματα (σε δικούς του στίχους) με μικρή ορχήστρα και ερμηνευτές τους Νένα Βενετσάνου, Μαρία Δημητριάδη, Σόνια Θεοδωρίδου και Λυδία Κονιόρδου και κυκλοφόρησαν σε μουσικό λεύκωμα με λογοτεχνικά και εικαστικά έργα Ελλήνων καλλιτεχνών με τίτλο Νάνι τ’ άνθι των ανθώ –Ωδή στην Μητέρα (Ίνδικτος, Οκτώβριος 2005).

Πηγή: http://www.mla.gr/resp_list